Οι επιστήμονες εξηγούν: Πως η εξασθένηση του συστήματος ρευμάτων του Ατλαντικού Ωκεανού μπορεί να επηρεάσει τον καιρό στην Ευρώπη

Το σύστημα ωκεάνιων ρευμάτων Ατλαντικού γνωστό ως AMOC(Atlantic Μeridional Οverturning Circulation) δηλώνουν σοκαρισμένοι οι επιστήμονες ότι είναι σε ταχεία εξασθένηση τους τελευταίους σχεδόν τρεις αιώνες. Αρχικά θα εξηγήσουμε πως λειτουργεί το σύστημα αυτό. Το σύστημα αυτό αποτελείται από ωκεάνια ρεύματα τα οποία ρέουν από τον Κόλπο του Μεξικού μέχρι τον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό και ξανά πάλι πίσω. Ουσιαστικά είναι μία κυκλοφορία κατά την οποία ισχυρά επιφανειακά θερμά ρεύματα αλμυρού νερού ρέουν προς την Γροιλανδία και την Αρκτική όπου ψύχονται, βυθίζονται και μεταφέρονται προς τα Νότια ολοκληρώνοντας έτσι τον ωκεάνιο υδρολογικό κύκλο. Η κυκλοφορία αυτή έχει σημαντική επίδραση στο κλίμα του Βορείου Ημισφαιρίου, αφού επηρεάζει άμεσα τον καιρό και την θερμοκρασία των Ανατολικών ΗΠΑ, του Καναδά και της Δυτικής Ευρώπης. Σύμφωνα, όμως, με νέες μελέτες από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, η κυκλοφορία AMOC επιβραδύνεται αποδυναμώνοντας τα ρεύματα αυτά και οδηγώντας τα προς την κατάρρευση.

Το ερώτημα είναι, τι προκαλεί την αποδυνάμωση αυτή;

Οι ειδικοί, εξετάζοντας τα δεδομένα κλιματικών μοντέλων ωκεανογραφίας που χρησιμοποιούν, ισχυρίζονται ότι το AMOC αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε πορεία ανατροπής. Καθώς το κλίμα θερμαίνεται, το ίδιο κάνει και η επιφάνεια του ωκεανού. Την ίδια στιγμή, τα στρώματα πάγου της Γροιλανδίας και της Αρκτικής λιώνουν, κι έτσι ρίχνουν μεγαλύτερες ποσότητες γλυκού νερού στον ωκεανό. Τόσο η θέρμανση όσο και το ΄΄φρεσκάρισμα΄΄ του νερού μπορούν να μειώσουν την πυκνότητα των επιφανειακών υδάτων και να εμποδίσουν τη βύθιση του νερού, επιβραδύνοντας θερμότερα επιφανειακά ρεύματα από τα Νότια προς τα Βόρεια και έχοντας σαν συνέπεια το ΑΜΟC να καταρρεύσει παντελώς τον επόμενο αιώνα ή ακόμη και μερικές δεκαετίες. Αυτό θα εξαρτηθεί από τον ρυθμό τήξης των πάγων και άρα και της εισροής γλυκού νερού στον υπόλοιπο ωκεανό, κάτι το οποίο είναι σημαντικό, γιατί ο Ισημερινός λαμβάνει περισσότερη ενέργεια συγκριτικά με τους πόλους από τον ήλιο κι έτσι, τόσο η ατμόσφαιρα όσο και ο ωκεανός, λειτουργούν μεταφέροντας ενέργεια από χαμηλότερα σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη.

Τι αντίκτυπο μπορεί να έχει αυτό για το κλίμα και τον άνθρωπο;

Εάν, λοιπόν, ο ωκεανός δεν μπορεί να μεταφέρει τόση θερμότητα προς τα βόρεια, τότε η ατμόσφαιρα πρέπει να μεταφέρει περισσότερη θερμότητα μέσω πιο ακραίων καιρικών διαδικασιών στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη ώστε να επέλθει η ισορροπία. Όταν η ατμόσφαιρα μεταφέρει θερμότητα προς τα βόρεια, ο ψυχρός αέρας μετατοπίζεται από τους πόλους και ωθείται σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, φτάνοντας σε πολύ νοτιότερα μέρη των ΗΠΑ και της Ευρώπης. «Σκεφτείτε το σαν δύο αυτοκινητόδρομοι που συνδέουν δύο μεγάλες πόλεις», είπε ο Jianjun Yin, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου της Αριζόνα."Αν το ένα κλείσει, το άλλο έχει περισσότερη κίνηση. Στην ατμόσφαιρα, η κίνηση είναι ο καθημερινός καιρός. Έτσι, εάν η μεταφορά θερμότητας των ωκεανών επιβραδύνει ή σβήσει, ο καιρός γίνεται πιο ακραίος.'' Ο Yin, λοιπόν, μαζί με τον συγγραφέα Ming Zhao, φυσικό επιστήμονα στο National Oceanic and Atmospheric Administration's Geophysical Fluid Dynamics χρησιμοποίησαν ένα υπερσύγχρονο, υψηλής ανάλυσης παγκόσμιο κλιματικό μοντέλο για να μετρήσουν την επιρροή του AMOC στα καιρικά φαινόμενα των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Μάλιστα έτρεξαν το μοντέλο αυτό δύο φορές, κοιτάζοντας πρώτα το σημερινό κλίμα με το τωρινό AMOC που μεταφέρει αλμυρό νερό, και στη συνέχεια προσάρμοσαν το μοντέλο εισάγοντας αρκετό γλυκό νερό στο μεγάλο γεωγραφικό πλάτος του Βόρειου Ατλαντικού ώστε να δουν τις συνέπειες όταν καταρρεύσει τελείως. Η διαφορά ήταν τρομακτική καθώς διαπίστωσαν ότι χωρίς το AMOC και τη μεταφορά θερμότητας προς τα βόρεια, εξαιρετικά κρύος χειμωνιάτικος καιρός εντείνεται στις ΗΠΑ και την Ευρώπη

Συνεπώς η κατάρρευση AMOC, θα έχει άσχημες επιπτώσεις για το κλιματικό σύστημα και την ανθρωπότητα, αφού πλέον η απουσία θερμότερων νερών στον Βόρειο Ατλαντικό θα κρυώσει δραματικά την ΗΠΑ και την Ευρώπη κυρίως τη Δυτική, ρίχνοντας τις θερμοκρασίες πολύ πιο κάτω από τις μέσες τιμές. Επίσης η στάθμη της θάλασσας στον Ατλαντικό θα αυξηθεί κατά ένα μέτρο σε ορισμένες περιοχές, πλημμυρίζοντας πολλές παράκτιες πόλεις των Ανατολικών ΗΠΑ και της Δυτικής Ευρώπης. Αυτό αλυσιδωτά θα έχει ως αποτέλεσμα και την περαιτέρω ανατροφοδότηση με υγρασία της ατμόσφαιρας και άρα την εμφάνιση περισσότερων ακραίων καιρικών φαινομένων με σφοδρές χιονοθύελλες και βροχοπτώσεις στις δύο ηπείρους.

Ωστόσο όμως οι ερευνητές δεν μπορούν να δώσουν συγκεκριμένο χρόνο και ημερομηνία κατάρρευσης του συστήματος AMOC, αλλά αυτό που ξέρουμε και πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη είναι ότι εάν συμβεί αυτό η κατάσταση για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα θα είναι καταστροφική και μη αναστρέψιμη.

Πηγή: https://www.science.org/ / https://www.esa.int/

Επιμέλεια άρθρου: Μ. Τζανακάκης

Όλες οι καιρικές εξελίξεις βρίσκονται εδώ! Βρείτε αναλυτικά όλες τις προγνώσεις μας μέσα από την ιστοσελίδα μας ή από το instagram @weatherforattica.gr.